Op de foto: De laatste dag van de warme juli sloot af in stijl; opnieuw zomers warm en zon en bewolking, omgeving Den Horn 31 juli 2014.
Zon op: vrijdag : 6.00 uur, onder 21.31 uur.
LET OP: Zonkracht: 5.8, matig, niet langer dan 20 minuten onbeschermd zonnen !
Afgelopen nacht een frisse nacht met een minimum van 12.9 C. In de loop van de donderdag bewolking en zon en opnieuw een zomerse dag met 25.3 C op de thermometerbuis. Zo sloot juli af zoals de hele maand bijna verliep: warm en geregeld zon en in Zuidhorn 49 mm aan neerslag, elders in het land ruim boven de 100 tot 120 mm, terwijl de Wadden droog verliepen met rond de 15 mm over de hele maand juli.
Komende nacht opklaringen ook bewolking en kans op een enkele bui.
En dan de vrijdag: overdag zijn er perioden met zon. In de middag is een enkele regenbui mogelijk, maar op de meeste plaatsen blijft het droog. De middagtemperatuur wordt ongeveer 25 graden bij een een wind, matig uit ZZW.
De verdere verwachtingen zien er goed uit: Wisselend bewolkt met temperaturen tussen 23 en 25 graden, op zaterdag iets hoger. Wel vanaf het weekend en begin volgende week een grotere kans op (onweers)buien. De temperatuur blijft rond normaal voor begin augustus en bedraagt 21 tot 23 graden.
De hondsdagen !
Traditioneel worden de Hondsdagen de warmste periode van het jaar beschouwd. Maar juist in deze periode hebben we ook veel Regenheiligen. Een regenrijke zomer laat over het algemeen geen grote hitte toe. De hitte, of in elk geval het mooiere weer wordt verwelkomt, zeker met de oogsttijd in aantocht. Regen in deze periode kan de gewassen op het land doen verzuipenmet kans op misoogsten.
De Hondsdagen ontlenen hun naam aan het weer zichtbaar worden van Sirius in het ochtendgloren. Sirius is de helderste ster van sterrenbeeld de Hond. Maar helaas, in onze regio wordt Sirius op zijn vroegst pas op 25 augustus zichtbaar. En dat terwijl sommige Middeleeuwers de Hondsdagen al op 6, 10 of 14 juli lieten beginnen. De eerste twee zijn niet te verklaren. Maar over 14 juli kan gezegd worden dat een Noord-Franse auteur klakkeloos historische bronnen uit de Oudheid gekozen heeft, zonder deze te controleren. In Noord Frankrijk kan deze datum gewoon niet; het ligt te noordelijk. We moeten naar de oude Egyptenaren om een verklaring te zoeken voor het begrip "Hondsdagen".
Einddata
Het is al moeizaam genoeg om een begindatum voor de Hondsdagen te vinden, maar het einde is feitelijk onvindbaar. Toch zijn er een aantal aanknopingspunten. We zagen al dat de Hondsdagen bij de Egyptenaren op 19 juli begonnen en de Juliaanse kalender is vastgelegd dat deze eindigen op het moment dat het sterrenbeeld de Lier gelijktijdig met zon ondergaat, 11 augustus dus; strikt genomen voor de breedte van Egypte. In de Middeleeuwen liet men de periode van de Hondsdagen lopen van 22 juli tot 22 augustus. Dit was de tijd dat de zon nodig had om het teken van de Leeuw te doorlopen en is vastgelegd in het concilie van Nicea in 325. Merk op dat er al een kleine verspringing in de begin datum zit!
Zomerhitte
In ons land hoeft niet altijd de periode van de Hondsdagen het heetst te zijn. Er zijn genoeg jaren aan te wijzen dat de warmste periode in een andere maand viel. Toch zijn er meteorologen die de West Europese Hondsdagen aangeduid hebben als de periode waarin het vaakste onweer voorkomt. Zij komen dan uit op een begin rond 3 juli en dan eindigen de Hondsdagen omstreeks 11 augustus. Echter deze beweringen zijn niet te toetsen.
Willen we de hitte van de Hondsdagen goed begrijpen, dan moeten we terug naar Egypte. Het weer zichtbaar worden van Sirius was voor de Egyptenaren, ook met het oog op komende Nijloverstromingen 15 dagen later, van groot belang. De hondsdagen waren het begin van het nieuwe jaar bij de oude Egyptenaren en een tijd van feest. Vanwege deze grote invloed werd de ster, voorbeeld links, ook vaak afgebeeld.
Verder kondigde Sirius de grote hitte aan, erger: de hondsster was de oorzaak van deze hitte. Plinius schrijft hierover:
"Wat de Hondsster betreft, wie weet er niet dat ze bij haar opkomst de hitte van de zon nog verder aanwakkert? De invloed van deze ster is het sterkst op deze aardbol: de zeeën koken bij haar opkomst, stilstaande wateren worden wild". En: "Ook de honden zijn meer onderhevig aan hondsdolheid gedurende dit tijdsinterval". Warmte, zo weten wij tegenwoordig, bevordert epidemieën. Maar dat was eertijds niet bekend. Daardoor werd ook verondersteld dat de Hondsdagen schadelijk voor de mensen waren.
zonnige groet,
Gerard Kiewiet