Het weer opgesteld op 10 november 2013, 15.00 uur
Op de foto: Vandaag weer fraaie buienluchten met vleugje regenboog en wat mammatus, omgeving Groningen, 10 november 2013.
De nacht naar zondag verliep kletsnat: er viel 15.1 mm aan neerslag, totaal deze maand 64 mm over de eerste decade (10 dagen) van november. De nacht verliep ook koud, minimum 3.0 C. De zondag zelf af en toe beetje zon, fraaie buienluchten en enkele buien zelfs met een donderklap. De wind deed het rustig aan, WNW zwak tot matig. Overdag niet warmer dan een 9 graden.
Komende nacht flinke afkoeling en mogelijk vorst aan de grond maar dan moet het wel lang helder zijn en de wind moet wel aan de ketting. Op normale waarnemings hoogte (1,50 meter) 1 tot 3 graden in de plus en mogelijk autoruiten krabben. Op maandag 11 november, is de dag, meest droog met eerst wat zon, later meer bewolking en tot ver in de avond lijkt het overwegend droog te zijn. Het wordt maximaal 10 graden. Dinsdag weer buien of regen en woensdag meest droog en zo gaat het wisselvallige weer nog even door. Eerst maar kijken of Sint Maarten het droog houdt !
Weerspreuken met Sint Maarten.
Is het donkere lucht op St. Martijn,
zo zal het een zachte winter zijn,
maar is dag van St. Martijn helder,
de vorst dringt door tot menig kelder. Als het nevelig is met St. Martijn,
dan zal de winter niet koud zijn,
maar heeft de Sint een witte baard,
dan blijft ons sneeuw nog ijs gespaard.
Al moet St. Maarten een mantel dragen,
hij moet toch wandelen in zomerse dagen. Donkere St. Maarten,
lichte Kerstmis.
De Misse van St. Maarten,
brengt ons de winter in 't herte. Als het blad niet valt voor St. Martijn,
zal 't een strenge winter zijn.
Staat met St. Maarten op 't ijs de gans,
zo houdt ze Kerstmis in 't water een dans. Is om St. Maarten nog loof aan de bomen,
zo moogt ge van een strenge winter dromen.
Als op St. Maarten de ganzen op het ijs staan,
moeten ze Kerstmis door het slijk gaan. Blad aan de bomen met St. Martijn,
dan zal het een strenge winter zijn.
Nevels in de St. Maartensnacht,
maken de winter kort en zacht. Na het feest van St. Maarten,
krijgt de winter schone kaarten.
Wolken op St. Maarten, geven een onbestendige winter aan. St. Martinus warmte en regen,
brengt het zaad geen grote zegen.
St. Maarten zet zich met veel dank,
bij het haardvuur op de ban.
De vergeten winter van november 1980
Eind oktober vormde zich boven Scandinavië een hogedrukgebied. Het systeem werd steeds krachtiger (kerndruk uiteindelijk 1050 hPa). Met een aantrekkende oostenwind werd steeds koudere lucht aangevoerd. Op de eerste novemberdag lag de temperatuur in de vroege ochtend al rond het vriespunt. De dagen erna werd het alleen maar kouder en op 2 november vroor het tijdens de ochtend 2 tot 4 graden. Er stond een koude oostenwind en overdag kwam de temperatuur maar net boven het vriespunt uit.
Vroegste ijsdag.
Na een nacht waarin de temperatuur in het binnenland daalde tot -5 à -6 graden steeg op 3 november de temperatuur slechts een paar graden. Op veel plaatsen bleef de temperatuur het hele etmaal onder nul en dus was het een ijsdag. Deze derde november 1980 is daarmee de vroegste ijsdag in De Bilt met een maximumtemperatuur die niet hoger uitkwam dan -0.9 graden. Nog kouder was het in het uiterste oosten en zuidoosten van het land met -1 of -2 graden als maximumtemperatuur.
De kou had een behoorlijke impact. Ondanks dat sommige bomen nog aardig in blad stonden, leek het volgens sommigen volledig winter te zijn temeer er uit de wolkenflarden die over het land trokken af en toe wat motsneeuw viel. Meest opmerkelijk was de invloed van de kou op de natuur. In Weerspiegel nummer 12 van 1980 omschreef een weeramateur het heel poëtisch: “De bloemen in de tuin stierven, op de ruiten bloeiden zij op…”. Verder kwamen er meldingen binnen van bomen die als het ware “gevriesdroogd” werden door de koude noordooster. Bomen lieten pardoes hun blad vallen en dit leverde enorme hoeveelheden blad op op de grond op. Dit blad hoopte zich decimeters hoog op, vooral tegen allerlei obstakels en in de goot. De kou had ook behoorlijk wat invloed op de prijs van groente. Kostte een bloemkool eind oktober nog 80 cent op de veiling, toen de vorst in het land was, steeg de prijs naar fl 2,40.
Sneeuwval op 6 en 7 november.
Na de recordvroege ijsdag bleef het nog een aantal dagen behoorlijk koud. Het hogedrukgebied trok daarbij langzaam naar het westen, de Noordzee op en een lagedrukgebied boven Zuid-Europa begon langzaam naar het noorden te bewegen. Hierdoor nam de oostelijke wind verder toe en werden er soms forse windvlagen gemeten. Ondanks dat op enige hoogte al zachte lucht binnensijpelde, bleef het direct aan het aardoppervlak nog altijd koud. In de nacht vroor het licht tot matig en overdag kwam de temperatuur op veel plaatsen maar net boven nul. In de noordelijke provincies steeg op 6 november de temperatuur tot 4 a 5 graden. De aangevoerde lucht kwam daar deels over de “warme” Noord- en Oostzee.
Op diezelfde dag kwam de eerste echt serieuze neerslag uit het wolkendek naar beneden. In de ochtenduren viel vooral ten zuiden van de grote rivieren af en toe wat lichte sneeuw of ijsregen. In de middag begon er ook in Gelderland, Overijssel en delen van Drenthe sneeuw te vallen en tijdens het vallen van de avond kwam het ook in Utrecht, Zuid-Holland en een deel van Noord-Holland tot sneeuwval. Op de meeste plaatsen werd het nog niet echt wit, alleen in Arnhem en omgeving lag in de avond al een laagje van 4 cm. De temperatuur daalde tot even onder nul en daardoor begon de sneeuw op sommige plaatsen te verstuiven. In de loop van de avond trok de sneeuwzone verder naar het noorden en na middernacht viel in het uiterste noorden van het land (natte) sneeuw.
In de nacht nam de intensiteit van de sneeuwval toe. Uiteindelijk kwam er een dik pak naar beneden. Dit was overigens niet het geval in zowel de noordelijke als zuidelijke provincies. In het zuiden werd het in de loop van de nacht al droog en in het noord(west)en viel de neerslag, zoals eerder aangegeven vooral als natte sneeuw. In het oosten van Groningen was het wel koud genoeg voor een goed pak sneeuw. Zo lag er iets ten zuiden van Winschoten ongeveer 10 cm sneeuw. Ook in de omgeving van Alkmaar verdween de meetstok behoorlijk diep in de sneeuwlaag. De meeste sneeuw lag echter precies over het midden van het land in een strook van Haarlem naar Almere en dan via de Veluwe naar de Achterhoek en zuidelijk Twente. Rondom Amsterdam moet een laag van ruim 15 cm hebben gelegen.
Zonnige groet,
Gerard Kiewiet