Op de foto: Af en toe buien en felle opklaringen en fraaie buienluchten, Zuidhorn, 9 mei 2014.
Zon op: zondag: 5.52 uur, onder 21.21 uur.
LET OP: Zonkracht: 4.5, matig, niet langer dan 20 minuten onbeschermd zonnen !
Zaterdag eerst droog later af en toe regen. In de namiddag en avond trekt de regen weg. De maximum temperatuur een graad of 13. De wind eerst zuid, in de loop van de dag weer zuidwestelijk en neemt dan toe naar vrij krachtig tot krachtig, windkracht 5 tot 6.
En dan de verdere verwachtingen: koel, vrij veel bewolking en van tijd tot tijd regen of enkele buien, halverwege volgende week neemt de kans op neerslag.
April verliep vrij zonnig en warm voor de tijd van het jaar, nu een terugval in mei. De volksweerkunde zegt hierover het volgende: Verschaft april mooie dagen, dan pleegt de maand mei de last te dragen.
De zin of onzin van de ijsheiligen !
Net zoals veel weerspreuken, is de term ijsheiligen gebaseerd op volksweerkunde. Verhalen over ijsheiligen werden via via verspreid, waardoor het steeds onduidelijker wordt wat het werkelijk betekent. Zo is ook de mythe de wereld ingekomen dat er in die specifieke periode een verhoogde kans op nachtvorst is. Maar is dat ook werkelijk zo?
Heiligen
Het draait allemaal om drie, of vier, heiligen. Op 11 mei is het de naamdag van Pancratius, op 12 mei van Servatius, gevolgd door Bonifatius en uiteindelijk wordt 15 mei ook wel gezien als de dag van de koude Sophia. Het getal drie is echter heilig, waardoor Sophia niet overal wordt gezien als onderdeel van de ijsheiligen. IJsheiligen is dus niet alleen de dag van 15 mei, maar behelst de gehele periode van 11 tot 15 mei.
Weerspreuken
Verschillende weerspreuken geven een relatie weer tussen ijsheiligen en het weer in die periode.
“Voor ijsheiligen de bloemen buiten, veelal kun je daar naar fluiten. Wacht af tot ze zijn voorbij, de bloemen zijn u daarvoor blij.”
“Pancraas, Servaas en Bonifaas, geven ijs en vorst helaas.”
Vooral de laatste weerspreuk geeft aan dat de naamdagen van de drie heiligen kou opleveren. Nu is het wel vrij logisch dat de kans op vorst afneemt richting de zomer, waardoor er na 15 mei minder risico is op nachtvorst. De laatste spreuk geeft echter aan dat juist op die specifieke dagen tijdelijk de kans op vorst toeneemt. Vooral onder oudere mensen leeft de gedachte dat rond die periode een noordenwind kan opsteken en dat na half mei de kans op vorst voorbij is.
Waarheid of mythe?
Vorst in de periode van 11-15 mei is zeker nog mogelijk. Of het juist dan extra vaak vriest, kunnen we uitzoeken.Het blijkt dat het aantal vorstnachten in de periode van 11-15 mei niet veel hoger ligt dan in de periode daarna, van 16 tot 20 mei. Ook in de tijd daarna kan het nog vriezen. Afgelopen jaar is daar een mooi voorbeeld van. Toen kwam het in de zomer nog tot kou. Op het weerstation Twenthe werd toen nachtvorst gemeten in de nacht van 25 op 26 juni. Het koelde af tot –0.8 graden op grashoogte.
Augustus is de enige maand in het jaar waarop in De Bilt nog nooit nachtvorst is voorgekomen. Maar zelfs dat geldt niet voor alle weerstations in Nederland. En we kunnen toch moeilijk de plantjes alleen in augustus buiten zetten!
Toch een mooi ijkpunt dus?
Er moet toch ergens een grens getrokken worden. Veel jaarlijkse planten in de moestuinen kunnen niet tegen nachtvorst. Wel moet hier het duidelijke onderscheid gemaakt worden dat het vaak de bloemen en de vruchtbeginsels zijn die dood gaan door vorst. Zo kan een aardbeienplant wel tegen vorst, maar het groeiende aardbeitje wordt er niet blij van.
Bloemkool en broccoli kunnen ook wel weer wat hebben, maar courgette, komkommer of paprika dan weer niet. Op een gegeven moment moet het risico toch maar genomen worden. Aangezien de kans klein is dat er werkelijk nachtvorst optreedt, is het risico aanneembaar om de planten vanaf half mei buiten te zetten. Mocht het nu toch nog tot kou komen, afdekken met een doek helpt al. Erg gevoelige planten kun je natuurlijk ook in een pot plaatsen, die snel binnen te zetten is.
Korte verwachting voor de tijd tot 15 mei
Wat is er nu al te zeggen over de nachttemperaturen tot half mei? Na een koud weekend, met op grote schaal nachtvorst, zijn we vanaf vandaag in de iets mildere lucht belandt. Ook hangt er meer bewolking en staat er meer wind, waardoor het minder afkoelt. De nachten verlopen dan ook zacht met minimumtemperaturen rond 10 graden. Dat is de temperatuur op waarnemingshoogte, echter als het 10 graden is op 1,50 meter kan het onmogelijk vriezen op 10 centimeter hoogte. De kans op nachtvorst is tot 10 mei te verwaarlozen.
Bron: Meteo consult
Weerspreuken in mei
Verschaft april mooie dagen,
dan pleegt de mei de last te dragen.
Bijenzwerm in mei,
is goed teken voor de wei.
April mooi en rein,
in mei zal 't donker zijn.
Een bijenzwerm in mei
maakt de hooiboer blij.
April klaar en rein,
mei zal des te wilder zijn.
Als op het eind van mei d'eikels bloeien,
zal daar een vet boerenjaar uit groeien.
Als april schoon wil zijn,
wroet mei gelijk een wild zwijn.
Kamillegeur in mei,
brengt de zomer dichterbij.
Als in april de kevers opstaan,
dan zal mei van koude vergaan.
Is het koud en bloeit de meidoorn,
veel van haar pracht gaat verloor'n.
Is april mooi, dan zal mei niet deugen.
Noordenwind in april en mei,
maakt augustus en september blij
Een natte mei,
boter in de wei.
zonnige groet,
Gerard Kiewiet