Als het gaat om de openstelling van winkels op zondag zijn het vaak de christelijke partijen die dit proberen tegen te houden. Menig christen reageert op het voorstel om de winkels op zondag open te doen, alsof hij, terwijl hij op een zondagmiddag op een terras in de zon zit, door een agressieve wesp wordt gestoken. Nippend aan zijn cocktail, door een oververhitte bediende bezorgd, vraagt hij zich af of hij met de opzwellende huid niet even langs de dokterspost moet of dat hij eventueel bij de plaatselijke apotheek een zalfje moet scoren, zodat de ergste pijn geweken is, alvorens hij die avond met vrienden in het plaatselijke restaurant aan tafel gaat. Zeg maar gewoon de moderne christen op een gewone zondag. Maar ondanks dat deze christen, min of meer met succes, een evenwicht heeft gevonden tussen de moderne maatschappij en zijn christenzijn lijkt het er op dat op dit specifieke punt de aanpassing maar niet wil lukken. Het openstellen van de winkels op zondag.
Het zijn dus vooral de christelijke partijen die tegen de openstelling zijn en dat doet vermoeden dat er vanuit het christendom zwaarwegende argumenten zijn. Maar welke argumenten zijn dat dan? Allereerst wordt de zondag een door God ingestelde rustdag genoemd. Toen God de aarde maakte deed hij dat in zes dagen en de zevende dag rustte hij van zijn werk. God zegende de zevende dag en wij zouden er, ook nu nog, goed aan doen om na een zesdaagse werkweek een dag rust te nemen. Nu zijn wij mensen niet zo fenomenaal als God en wij kunnen in tegenstelling tot Hem, een zesdaagse werkweek blijkbaar niet volhouden. Daarom hebben we op geheel eigen initiatief er maar een vijfdaagse werkweek van gemaakt, maar dat daar gelaten. De Bijbel maakt nergens duidelijk op welke dag van de week God rustte. De zon, waar de zondag zijn naam aan te danken heeft, werd volgens het scheppingsverhaal van Genesis pas op de vierde dag door God gemaakt. Als je er vanuit gaat dat je pas iets kunt vernoemen als het daadwerkelijk bestaat, zou er vanaf de vierde dag pas sprake van een zondag kunnen zijn en zouden wij voor Gods’ rustdag, dus twee werkdagen na deze dag moeten nemen. We komen dan uit op de woensdag, de dag waarop God rustte van zijn werk.
Dan heb je voor ingewijden in het christelijk geloof ook de opvatting dat de zondag de viering van “de dag des Heren is”. Ik wil nu niet al te diep op de materie in gaan, dus ik volsta met een kleine opsomming van de verschillende eigenschappen die in de Bijbel worden gegeven aan “de dag des Heren”*. Het is ten eerste een dag van Gods wraak. Ten tweede een vreselijke en bittere dag. Ten derde een duistere dag. Ten vierde een dag vol ondergang en verderf. Ten vijfde een dag van verwoesting en bloedvergieten. Ten zesde een dag waarop het oordeel over de heidenvolken valt. Ten zevende een dag waarop de elementen zullen vergaan. Zeg maar; Een prettige zondag toegewenst.
Maar goed, als je enigszins de Bijbel kent mag je aannemen dat de rustdag die God nam de Sabbat is geweest. In ieder geval is dat de rustdag van de Joden en in Nederland ook van bijvoorbeeld de zevendedagsadventisten. Bijbels gezien is het dus aannemelijk dat we deze dag als rustdag moeten aanhouden. De Sabbat duurt officieel van vrijdag vlak voor zonsondergang, tot zaterdag vlak na zonsondergang. Helaas zou het houden van de Sabbat dan voor Zuidhorn inhouden dat ook de koopavond, behalve in de zomer, afgeschaft zou moeten worden. Verder moeten de winkels op zaterdag dicht en juist op zondag zouden ze geopend moeten zijn. Dus omwille van de middenstand maar weer snel die gedachte verlaten en verder zoeken.
Na enig speurwerk kwam ik er achter dat de kerken niet de Bijbel, maar hun eigen leerregels als uitgangspunt nemen voor het houden van de zondagsrust. Het zou een vroeg kerkelijke inzetting zijn. De zondag zou gevierd worden ter nagedachtenis van de opstanding van de Heere Jezus Christus. Het is daarmee een viering met wel een heel gevaarlijk randje. Als je gaat zeggen dat de Heer daadwerkelijk op zondag is opgestaan, heb je zeker als Christen een heel groot probleem. Met deze bewering impliceer je namelijk dat de Heere Jezus Christus niet de Messias was. Voor de uitleg van deze schokkende constatering moeten we weer terug naar de Bijbel. In het Mattheus evangelie (Matth. 12:38-40) wordt beschreven dat de farizeeën een teken aan Jezus vragen. Een teken van zijn Messiasschap. Jezus geeft ze, na wat gemopper, een teken: Het teken van Jona. Wat inhoudt dat de Zoon des mensen, de Messias, drie dagen en drie nachten dood zou moeten zijn alvorens opgewekt te worden, net zoals de profeet Jona drie dagen en drie nachten in de vis was. Dit geeft Jezus zelf aan als bewijs, als teken van zijn Messiasschap. De kerkelijke leer gaat er vanuit dat Jezus op vrijdag (Goede vrijdag) is gekruisigd. Als eerste dag dat Jezus dan dood is geweest, kunnen we dus de vrijdag nemen. De tweede dag is dan de zaterdag en de derde dag de zondag (Eerste paasdag). Klopt precies. Alleen, als we de nachten gaan tellen, komen we in de problemen. De eerste nacht is de nacht van vrijdag op zaterdag, de tweede nacht is de nacht van zaterdag op zondag en de derde nacht dat Jezus in de dood moest zijn is dan de nacht van zondag op maandag (Tweede paasdag). Hoe je het ook wendt of keert, je komt nooit op drie nachten als je blijft denken dat de zondag de dag van de opstanding is. Vroeger als kleine jongen was ik er van overtuigd dat vanwege dit herdenken van de opstanding, de winkels en veel Horecagelegenheden juist op maandag gesloten waren.
We kunnen concluderen dat, zonder enige vorm van Bijbelse grond, de kerk vindt dat de zondag gezien moet worden als rustdag. Het zijn dus regels die de kerk met klem oplegt, maar waarom is dan de vraag. Stichting Interkerk geeft volgens mij hierop het antwoord. Zo schrijft zij op haar website: “De zondag vieren is ervoor zorgen dat de mens de zin voor God niet verliest. Te midden van de drukte van het doen, is de zondag een venster geopend op God en de merksteen dat God de eerste is. De zondag is de wachter en de bewaker van de verticaliteit in een samenleving. Neem de zondag weg en God raakt terstond vergeten”.
Door het hier te hebben over “de mens” en niet over de klaarblijkelijk zwak gelovige eigen leden van de kerk, wordt het mogelijk gemaakt de zondagsrust aan iedereen op te dringen. Linksom of rechtsom, horizontaal of verticaal, iedereen wordt meegenomen. Ondernemers uit de detailhandel worden benadeeld en niet kerkelijken worden met het grootste gemak de kerkelijke regels opgelegd. Door het grote etnocentristische, megalomane denken is er totaal geen oog voor het feit dat je regels alleen kunt opleggen aan je eigen leden en nooit aan anderen buiten je kerk, organisatie, land of samenleving. In een ieder ander geval vinden wij dat heel gewoon. We zouden krom liggen van het lachen als we zouden lezen dat de voetbalbond, de KNVB, de buitenspelregel gaat opleggen aan het volleybal.
Mijn conclusie? Laat iedereen vrij en laat mensen hun eigen overwegingen maken. Gooi alle winkels die open willen open en als iemand de kerkelijke leer wil blijven omarmen? Doe dat! Voel je vrij en kom dan gewoon niet naar de op zondag geopende winkels. Houd een rustdag, het is echt geen slecht principe. De vierentwintiguurs economie dient vooral de psychiatrie en de farmaceutische industrie. Zonder professionele hulp en een grote hoeveelheid pillen is het voor een mens nauwelijks meer mogelijk om zich, in de alom aanbeden economie, staande te houden. Eén dag in de week chillen, zennen, mediteren, verticaleren, nagels knippen of er achter komen dat een boek niet zomaar een verzameling willekeurig gerangschikte hiërogliefen is, is zo gek nog niet. Eén dag rust, het kan een prima manier zijn om even aan de gekte van het leven te ontsnappen. En die dag mag van mij dan best de zondag zijn. Voor wat betreft de uitspraak “Neem de zondag weg en God raakt terstond vergeten”, hadden de schrijvers van het volgende, voor mij zo vertrouwde, lied het toch beter begrepen:
Lees je Bijbel, bid elke dag,
bid elke dag, bid elke dag.
Lees je Bijbel, bid elke dag dat je groeien mag.
* 1. (Jes. 2:12, 13:13, 34:8, 59:18 / Micha 5:14 / Sef. 3:8) 2. (Joël 2:11b, Jes. 13:6, Sef. 1:14, Matt. 24:28) 3. (Ez. 30:30, Joël 2:31, Amos 5:18, Hand. 2:20) 4. (Joël 2:31 / Jes. 13:6 / Sef. 3:8 / 1Tess. 5:3 / 2Petr. 3:10) 5. (Joël 2: 30,31 / Hand. 2:19,20 / Micha 5:9) 6. (Jes. 59:18 / Ez.l 30:30 / Ob. 1:15) 7. (2Petr. 3:10).