Toen het nog niet te laat was
-bijdrage fractie GroenLinks over het coalitieakkoord in de eerste raadsvergadering van het Westerkwartier
“In het jaar 2078 zal ik mijn 75e verjaardag vieren. Als ik kinderen heb, zullen ze die dag misschien met mij doorbrengen. (….) Misschien zullen ze me vragen waarom jullie niets deden toen het nog niet te laat was. Jullie zeggen meer van jullie kinderen te houden dan van wie ook, maar toch nemen jullie hun toekomst voor hun ogen weg.”
Deze woorden sprak in december jl. de 15-jarige Greta Thunberg, een Zweeds schoolmeisje, tijdens de klimaatconferentie in Katowice, Polen, in een toespraak tot de leiders van 196 landen. Ze laten zien waarop elke verantwoordelijke regering, elk college, elke politicus zal worden beoordeeld.
De geschiedenis zal over de komende collegeperiode oordelen: natuurlijk hoe ordentelijk de nieuwe gemeentelijke organisatie in elkaar is gestoken, hoe goed een plaatselijke partij (VZ) heeft samengewerkt met doorgewinterde bestuurspartijen.(CU, CDA, PvdA).
Maar uiteindelijk zal dé hamvraag zijn: wat is er gedaan om de klimaatcatastrofe die dreigt door de CO2-uitstoot, te voorkomen?
We hadden nu uitgebreid kunnen spreken over de goede elementen in het coalitieakkoord van VZ, CU, CDA en PvdA. Onder meer dat:
er niet bezuinigd wordt op armoedebestrijding, het bestrijden van laaggeletterdheid, natuur-, duurzaamheids- en cultuureducatie en onze dorpshuizen;
energiebesparing en het opwekken van duurzame energie aandacht krijgen;
de groeiende kloof tussen arm en rijk kleiner wordt gemaakt.
Mooi: allemaal zaken die GroenLinks enthousiast steunt!
Maar we hadden het ook uitgebreid kunnen hebben over minder goede en slechte elementen in het coalitieakkoord van VZ, CY, CDA en PvdA. Onder meer dat:
het mooie landschapsbeleidsplan ontbreekt, waarover tijdens de campagne is gediscussieerd. Waarom dit niet (van onderop tot stand gekomen) tot uitgangspunt van gemeentelijk beleid gemaakt?
verder niets wordt uitgesloten van bezuinigingen. Ook niet onze verenigingen? Ook niet jeugdzorg? GroenLinks is voorstander van innovatie in de jeugdzorg, maar als deze vooral gericht is op het realiseren van bezuinigingen in de (jeugd-)zorg, dan zijn we op de verkeerde weg. Hoe belangrijk kostenbeheersing ook is, dat kan nooit het doel zijn;
de herschikking van voorzieningen in de dorpen niet veel goeds voorspelt;
er geen afspraken zijn gemaakt over een goede opvang van vluchtelingen;
de doorgeschoten marktwerking in zorg en welzijn niet wordt aangepakt;
de plannen voor de broodnodige huizenbouw in de dorpen wel erg zuinig zijn, vergeleken met wat er in de campagne over is gezegd.
Je kunt overigens zien dat VZ en CU het akkoord hebben gebakken en dat de CU blijkbaar de flexibiliteit heeft om haar kroonjuweel, -de zondagsrust-, in te leveren.
De komende jaren hebben we ongetwijfeld gelegenheid deze onderwerpen en nog veel meer zaken uitgebreid in de raad te bespreken.
Maar ons kernprobleem bij deze coalitie zit samengebald in de woorden van Greta Thunberg: onze kinderen en kleinkinderen zullen ons vragen waarom wij onvoldoende of niets deden toen het nog niet te laat was.
Het ontbreken van de begrippen CO2-uitstoot en fossielvrij in het coalitieakkoord is tekenend. Terwijl nu meer dan ooit een samenhangend beleid nodig is om CO2 (broeikasgassen) terug te dringen en ons in het Westerkwartier stap voor stap fossielvrij te maken. Het stimuleren van zonne-energie en andere duurzame energiebronnen is hard nodig, maar het gaat om veel, veel meer.
Het beleid van de Nederlandse regering, gebaseerd op een initiatiefwet uit de Tweede Kamer, is: een beperking van de uitstoot tot 49% in 2030 en in 2050 zeker 95 % (ten opzichte van 1990).
Waar is in het Westerkwartier de urgentie, waar zijn in het Westerkwartier de concrete plannen en prioriteiten? Waar voelen we de hitte van dit probleem? Waar is het besef dat onze samenleving echt drastisch anders ingericht moet worden?
De terugdringing van CO2-uitstoot werkt namelijk alleen, als de inkomens- en welvaartverschillen verkleind worden.
De politieke analyse en de daarbij behorende moed missen wij bij de coalitie. Onze kinderen en kleinkinderen zullen het ons niet vergeven, als we hier niet keihard mee aan de slag gaan.
Daarom is het zeer onverstandig dat VZ en CU besloten hebben GroenLinks niet uit te nodigen voor de coalitie. Het CDA is de grote verliezer van de verkiezingen. De PvdA heeft uitdrukkelijk gezegd niet op de eerste rij te zitten. Toch zitten zij in het college? Men wilde een breed draagvlak en een coalitie van winnaars. Dat had gemakkelijk gekund. Dat is het dus niet geworden. Daarmee klinkt de wil van de kiezers niet door in de samenstelling van het college. De kiezers in het Westerkwartier zullen dit onbegrijpelijk vinden.
De kiezers in het Westerkwartier weten ook dat de geschiedenis laat zien dat winnaars die erbuiten worden gehouden, groeien.
Onze GroenLinks-fractie doet met die wetenschap graag haar werk in de oppositie: positief opbouwend waar kan, en scherp kritisch waar moet. Wij bouwen aan de beweging: voor een groener, mooier, eerlijker en socialer Westerkwartier, waarin elk dorp telt en waarin elke inwoner telt. En daar zullen we ons optimistisch en vol energie voor inzetten. Waar we in deze raad met anderen kunnen samenwerken, zullen we dat zeker doen.
Eindigend met de woorden van de jonge Greta Thunberg: “We zijn hier gekomen om jullie te laten weten dat verandering eraan komt (…).”
Fractie van GroenLinks: Klaas-Wybo van der Hoek, Henk Bakker, Han Warmelink, Annemiek KleinJan en Aart Jan Feitsma.