PvdA Zuidhorn op de bres voor de landschappelijke kwaliteit van het Middag-Humsterland

In grote lijnen gezegd is de PvdA voor het bewaren en bewaken van de landschappelijke kwaliteiten: het open landschap, de ruimte en de rust. De PvdA is ook voor de energietransitie van het gebruik van fossiele brandstoffen naar duurzame energie: zonne- en windenergie. Nederland is nog steeds veruit de achterblijver van Europa. Of windenergie nu de meest geschikte techniek is in het Middag Humsterland valt overigens te betwijfelen, mestvergisting ligt ons inziens veel meer voor de hand. De fosfaat uit de mest kan dan afgesplitst worden en gebruikt worden in de landbouw. De beperking van de veestapel, zoals nu moet vanwege de fosfaatnorm, is dan ook overbodig.

Gebleken is dat beide doelstellingen; behoud van landschappelijke kwaliteit en energietransitie te combineren geen sinecure is. In januari j.l. stonden we voor een keuze die in de raad afgesloten werd met opschorting van de keuze. Boeren, ondernemer en nauwelijks burgers werden uitgenodigd voor een klankbordgroep met medenemen van de mening van de raad verwoord in een motie: ga op zoek naar alternatieven die het landschap behouden en de ondernemer niet in de weg zitten.

Een half jaar verder ligt dit raadsvoorstel er. Heeft de klankbordgroep goed gefunctioneerd? Ja, horen we van bijna alle kanten en er ligt een mooi verslag van een indrukwekkend onderzoek bij de stukken. Wij hebben ook als raad een virtual reality show bij de RUG met daarbij een uitstekende presentatie van Libau mogen meemaken die veel raadsleden enthousiast maakte.

De PvdA was ook onder de indruk van de techniek en het verhaal, maar we blijven beoordelen op het feit of  er aan de uitgangspunten wordt voldaan.

Er ligt nu een voorstel dat de ondernemer inderdaad in ieder geval niet in de weg zit. De agrarische ondernemer kan in zijn energiebehoefte voorzien. Hij kan dat ook nog duurzaam doen. En hij kan voldoen aan een kennelijk andere dringende behoefte bij de agrariërs: een betere footprint. De voetafdruk mocht ook wel wat groener worden, maar kennelijk vindt men dat nu zelf ook. Met het voorstel wordt dus goed aan de lusten van boeren tegemoet gekomen. Maar de lasten dan? En ook dat zit wel snor voor hen. Met subsidies en minder energiebelasting hoeven we daarover ook geen medelijden met de agrariërs te hebben.

Wat ons opviel is de magere bezetting van inwoners in de klankbordgroep en de sterke inspraak van inwoners, zowel op de inspraakavond als per e-mail. Als je de wind achteraf zo sterk van voren krijgt, heb je het met de inspraak, het klankborden vooraf niet goed gedaan. Daarom dienen we met CU en meerdere partijen een motie in die het energievraagstuk, het duurzaamheidsvraagstuk in breder verband gaat onderzoeken, ook aandacht voor mestvergisting in samenhang met het ruimtelijke beleid. Van belang is dit toekomstgericht te doen ook onze herindelingspartners en het Winsumer deel van het Middag Humsterland hierbij betrekken.

Kijk je naar de lasten voor de inwoners, die zijn groter: elke molen die wordt gesubsidieerd, wordt door de gemeenschap meebetaald en dus ook door de inwoners. En de lusten dan? Nee, de burger profiteert niet mee, geen lusten dus. M.a.w.: onze inwoners profiteren niet mee. De baten gaat naar de agrarische ondernemers, de last naar de inwoners (zij subsidiëren, indirect via belastingen weliswaar, maar toch) en we krijgen er bovendien landschappelijk gezien ook nog eens onverantwoorde molens voor terug en dat in het gebied dat we als nationaal landschap hebben aangemerkt.

Dan de andere doelstelling: behoud van het open, oudste cultuurlandschap van Noordwest-Europa, het Middag Humsterland; kunnen we blijven genieten van de kronkelende wegen en sloten, zijn de enige verhogingen in het landschap de eeuwenoude wierden en middeleeuwse dijken, is er onbelemmerd zicht als we akkoord gaan met dit voorstel? Het antwoord is nee. Vaak hoorden wij de zin: het valt mij nog mee. M.a.w. we hadden erger verwacht, maar het valt nog mee. Maar onvoorwaardelijk: “zo kan het prima”, “zo moeten we het doen”, hebben we niemand horen zeggen. Ja, één insprekende boer buiten het Middag Humsterland. De burgers hebben zich duidelijk voor het landschap uitgesproken, verbazend dat de agrariërs hierover met geen woord repten. Het regent ondertussen inspraakreacties per e-mail van inwoners die zich tegen het voorstel, tegen de windmolens uitspreken. Je mag dus stellen dat het voorstel geen recht doet aan het volledig voldoen aan de opdracht van de Raad. 

Zijn we de eerste gemeente die met deze problematiek worstelt? Nee, Friesland heeft veel windmolens, maar niet in de toeristische streken. De PvdA kwam de discussie ook in Winterswijk en de Weerribben tegen. Vergelijkbaar, want ook daar heeft men een landschap te verdedigen. Saillant detail in Winterswijk is het juist de boer die in opstand komt en het verdedigt met trots te zijn op het landschap waarin hij woont en werkt. Bezint eer ge wilt leven van de wind, schreef een boer. Het verdienen aan de recreatie en het  toerisme speelt ongetwijfeld ook een rol, maar toch... Steenwijkerland en de provincie Overijssel wilden geen windmolens in de Weerribben. Het gaat weliswaar om hogere windmolens, maar de argumentatie is hetzelfde: geen horizonvervuilende windmolens in het prachtige landschap.

Zijn we als PvdA tegen windmolens? Nee. Windmolens op andere plaatsen buiten het Middag Humsterland is het onderzoeken waard, zelfs hogere van 40 m. met een fors hogere opbrengst kunnen we bekijken of en waar het wel zou kunnen. Te denken valt bijvoorbeeld aan een doordachte lijnopstelling langs het Van Starkenborghkanaal. Een welgekozen plaatsing van de turbines is een heel belangrijk punt. Kijk eens rond in de IJsselmeerpolders. De chaotische plaatsing daar is rampzalig voor het landschap. Zorg er voor dat, als er meerdere bij elkaar worden geplaatst, er een groep wordt  gevormd. M.a.w. zet ze op een lijn of in een herkenbare grid, een ruimtelijk herkenbaar patroon.

Maar ook dan moet je rekening houden met boeren, burgers en buitenlui. Ook dan moeten overige inwoners ook profiteren van de wind. We vinden dat de ondernemer van EAZ zeer respectvol te werk gaat. Respect vanwege de windmolen die lager is en zo min mogelijk storend probeert te zijn, aanpassingen t.a.v. zichtbaarheid en stiller draaien bestudeert. Dus elders kan deze molen een oplossing zijn. Respect vanwege de manier waarop hij de discussie aangaat en begrip toont voor mensen die er anders over denken en uitstel van de beslissing accepteert om te kijken hoe er aan tegemoet kan worden gekomen. 

Voor ons als PvdA is dat heel belangrijk. Hoe krijgen we de lusten en lasten voor iedereen goed in evenwicht. Dat lukt volgens ons niet met dit voorstel. Wat ons betreft is het college onvoldoende tegemoet gekomen aan de opdracht van de raad. Wij rekenen het college aan, dat er geen volwaardig alternatief in het voorstel staat dat het landschap beschermt. Maar dat lukt wellicht al beter met de moties en amendementen die er door de raad worden voorgesteld. Tegen het voorstel stemmen heeft geen zin, want dan staan er morgen 50 tot 60 boeren op de stoep met een aanvraag voor een windmolen en de regels houden het dan niet tegen.

Wij voelen ons gegijzeld door het college met dit voorstel. Voor stemmen voelt verkeerd, want we zijn voor het nationaal landschap en tegen landschapsvervuilende windmolens in Middag Humsterland. Tegen het voorstel stemmen voelt  verkeerd, want het mag nu al. Bij een principieel 'nee' is het landschap potentieel slechter af. De enorme hoeveelheid moties en amendementen bij dit voorstel geven aan dat het voorstel rammelt. College, dat mag u zich aanrekenen! De raad komt daarmee in een zeer onprettige spagaat terecht. Voorzitter, daarom komen wij met een motie die alle storende aantastingen van het landschap in het Middag Humsterland afwijst. Wij zijn ook voorstander van die andere 2 moties, van CU en Groen Links, omdat dat ondersteunend is aan het uitgangspunt de schade voor het MH zo veel mogelijk beperken, maar liever gaan wij dus nog wat verder. Wij staan pal voor het nationaal landschap MH, maar staan daar helaas kennelijk alleen in. Groen Links laat op dit punt kennelijk zijn eigen verkiezingsprogramma los ten gunste van het boerenbelang dat in de coalitie kennelijk dominant is...!!!

Voorzitter wij kiezen voor het landschap en stellen voor om op basis van vertrouwen de bestaande klankbordgroep met burgers, zijnde niet-agrariërs, te versterken. De brede klankbordgroep gunnen we tijd en energie om alternatieven te onderzoeken en daarna te komen met een beter, gedragen voorstel om duurzame energie in het Middag Humsterland toe te passen. We roepen de agrariërs op om er samen met de burgers er uit te komen en alternatieven een kans te gunnen.  

We doen er nog één voorstel bij:  we willen toe naar meer duurzaamheid voor iedereen. Dus willen we het college meegeven om het mogelijk te maken duurzame energie bereikbaar te krijgen voor iedereen. Als er, mocht het voorstel het halen, molens bij een boer worden geplaatst, de overcapaciteit te benutten voor de omgeving. Wij zijn ook voorstander van dorpsmolens. Daar waar het volgens het dorp  en de deskundigen het kan, een dorpsmolen te plaatsen die voorziet in (een deel van) de energiebehoefte van de inwoners. Hetzelfde geldt voor zonneweides. Inzetten op een kleinschalige manier, op geschikte, onomstreden locaties, in overleg met het dorp en voor de energiebehoefte van het dorp.

Kortom, wij zijn: 

Voor het open nationaal landschap Middag Humsterland
Voor de energietransitie (naast energiebesparing)
Dus voor windenergie en zonne-energie, maar niet in het Middag Humsterland
Maar ook voor gelijke verdeling. Evenwichtige lusten én lasten voor iedereen
Voor alternatieve vormen van wind- en zonne-energie: meer uitontwikkelde ridgeblade, dakpanzonnecellen en wat nog wordt ontwikkeld waarmee het landschap wordt ontzien.
Voor mestvergisting.
Voor overleg tussen Boeren, burgers en buitenlui. Duurzame vraagstukken samen oplossen!