Bijdrage GroenLinks-fractie aan de raadsvergadering over de opvang van vluchtelingen in Zuidhorn.
“Als ik ’s avonds thuiskom, vraag je alles goed?
Het gaat oké m’n jong, maar met de wereld even niet”, zo gaat het in een lied van Diggy Dex .Het is zo’n lied dat tijdenlang in je hoofd blijft hangen. Gelukkig eindigt dit couplet met de troostrijke woorden:
“Wees gerust m’n lief, morgen komt het goed.”
Het vertolkt het levensgevoel van velen over oorlogen en geweld. Het zijn onnavolgbare conflicten, harde strijd om macht en belangen. Ze gaan over de ruggen van de gewone man en vrouw, en kwetsbare kinderen. Het gevolg: mensen op de vlucht voor bajonetten, kogels en bommen. Overigens ingewikkeld genoeg: wellicht soms ook bommen van Navo-landen en onze F16’s.
Bij die beelden kun je niet altijd vatten, dat discussies over de opvang van vluchtelingen snel uitmonden in gedoe over business modellen, aantallen en vierkante meters.
GroenLinks wil éérst de vraag stellen waarom we ook alweer ruimhartig vluchtelingen willen en moeten opvangen. Laten we het éérst hebben over ons ideaal van een samenleving met een menselijk gezicht. Laten we een politiek en beleid met een menselijk gezicht helpen verwezenlijken. Als we die samenleving met een menselijk gezicht voor ogen hebben, is het vanzelfsprekend om de waarden die hieronder liggen en die we voor onszelf opeisen -vrijheid, gelijkheid en broederschap-, ook te laten gelden voor vluchtelingen die om beschutting vragen. Onlangs werden er meer dan 60 miljoen vluchtelingen in de wereld geteld. En natuurlijk: eerst fatsoenlijke opvang in de regio. Dat gebeurt ook: 90% van de Syrische vluchtelingen wordt opgevangen in Turkije, Libanon of Jordanië. Turkije: meer dan 1,5 miljoen. In Libanon is één op de vier inwoners vluchteling.
We staan in onze gemeente in een goede traditie van opvang van vluchtelingen. Enkele voorbeelden. Het college noemt de goede opvang van statushouders in de afgelopen decennia. Vele inwoners deden hierbij als vrijwilligers indrukwekkend werk. Bekend is Eise Eisinga, die rond 1790 asiel zocht in Visvliet. In de Eerste Wereldoorlog waren er Belgische vluchtelingen in Grijpskerk. Ze werden ondergebracht midden in het dorp. Er werd een steuncomité opgericht voor de opvang. Dat kreeg ƒ 650,= subsidie van de gemeente. Verwondering was er onder de bevolking over de leefwijze van de vluchtelingen: men vond het bijzonder dat zelfs de kleinste kinderen al Frans konden spreken. De leerlingen van de ULO oefenden overigens hun Frans bij hen.
Het voorstel van b&w voor de opvang van vluchtelingen heeft nogal lang geduurd (de motie is van 14 september 2015), maar nu ligt het er. De GroenLinks-fractie heeft regelmatig de vraag gehad waarom alles zo lang moest duren, gezien de aansporingen van VVD-staatssecretaris Dijkhoff: “stoere gemeenten” vroeg hij.
Ook kijken we kritisch naar de communicatie van het college. Goed communiceren blijft moeilijk, helemaal bij een gevoelig onderwerp als de opvang van vluchtelingen. Bij een onderdeel van de communicatie, namelijk over de locatie, heeft het college gekozen voor het nemen van zijn eigen verantwoordelijkheid. GroenLinks begrijpt heel goed dat zoiets niet prettig voelt voor de direct omwonenden. Met zijn aanpak voorkwam het college wel dat inwoners rond de verschillende locaties tegen elkaar werden opgezet. Wellicht zouden ze zelfs tegen elkaar uitgespeeld worden. De minst mondige burgers komen dan altijd achteraan, vissen achter het net. Dat zou tot scherpe tegenstellingen hebben geleid en bepaald niet tot een inclusieve gemeenschap. Dat willen wij niet. Toch onze kritische vraag: wat heeft het college geleerd van de ervaringen en discussies hierover met de Comités van omwonenden (Zuidhorn AZC en de Koperwiek 40-54)? GroenLinks herhaalt haar oproep om hier drie prioriteiten te stellen: communiceren, communiceren en communiceren. En wij zijn blij dat alle fractie gezamenlijk besloten hebben om het besluitvormingsproces zorgvuldig te doen door een aparte hoor- en inspraakbijeenkomst in te gelasten.
Bij de keuze van de locatie speelt integratie van de vluchtelingen in ons dorp een belangrijke rol, zo stelt het college van b&w. Wij steunen dit doel. Wij pleiten er daarom tegelijkertijd hartstochtelijk voor de vluchtelingen zo veel mogelijk de gelegenheid te geven om actief te zijn: sport, taal, scholing, deelname aan verenigingen, kerkwerk, Humanitas en (vrijwilligers)werk. Integreren is een bewerkelijk werkwoord en een bewerkelijk werkwoord: allereerst voor de vluchtelingen, maar daarnaast ook voor ons allen. Er zijn allerlei ideeën en initiatieven voor een goede en zinvolle tijd in Zuidhorn.
Ideeën en initiatieven bij de bevolking enerzijds en mogelijkheden en wensen van de vluchtelingen anderzijds vragen om een goede coördinatie. De gemeente moet hierbij zeker aan het begin, de coördinatierol vervullen.
Van de beschikbare plekken komt het college na veel wikken, wegen en onderhandelen met het COA (Centraal Orgaan Asielzoekers) uit bij de plekken van voorheen De Borgh en voorheen Het Anker. Het college neemt zijn verantwoordelijk en steekt dapper zijn nek uit. Midden in het dorp benadrukt een gastvrije opvang. Gastvrije opvang betekent ook een goed voorbereide opvang.
Deze locaties voldoen het beste aan de criteria die in de raad besproken zijn. Het college krijgt kleinschalige opvang voor elkaar: goed onderhandeld en complimenten dus! De locatie van De Borgh en Het Anker samen bieden voldoende ruimte, zo blijkt uit de berekeningen en de beoordeling van het COA en het college. Uit het antwoord op technische vragen van GroenLinks en andere fracties wordt dit feit nog eens bevestigd. De binnenruimte is een gegeven van kabinetsbeleid; er is de nodigde buitenruimte en die kan nog positief beïnvloed worden door een goede inrichting van het terrein. Een grotere plek zal bij dit kabinet niet leiden tot grotere verblijfsruimten voor de vluchtelingen. Indien gewenst, kan benodigde buitenruimte elders uitgebreid worden. Wellicht kan dit ook door andere wensen hiermee te combineren (bijvoorbeeld speelruimte de Brede School, Admiraal Helfrich).
Kleven er dan geen nadelen en risico’s aan deze locaties? Zeker, maar minder dan aan de andere. Zeker, er zijn risico’s met overlast, geluid, wennen vanuit andere culturen. Die doen zich voor op elke locatie, maar zullen hier wellicht eerder voelbaar zijn. Opvang van vluchtelingen is voor iedereen best onwennig en spannend. Moeten die mogelijke effecten van de voorgestelde locaties geen aandacht krijgen? Zeker, des te meer.
Wij vragen van het college dan ook extra aandacht voor geluidsisolatie, een goede introductie van de nieuwkomers, activiteiten voor hen en het veiligheidsgevoel van de omwonenden. Het voorstel dat de burgemeester elke maandagochtend aanwezig is op het terrein, laat zien dat het college hier serieus mee omgaat. Het is een uitstekend signaal. Zorg dan ook voor communicatie en actie als dat nodig is.
Daarnaast hebben wij ook extra voorstellen.
De Comités van omwonenden -het Comité Zuidhorn AZC en de groep Koperwiek 40-54- hebben veel werk verzet. Ze hebben goed nagedacht over de effecten –dus onder meer die risico’s- van de vestiging van de opvang in hun buurt. Grote complimenten voor de vele uren die zij er in hebben gestoken en de waardige wijze waarop zij dit naar voren hebben gebracht! Zij hebben hun zorgen duidelijk verwoord. Onze fractie en de andere fracties hebben in vele gesprekken en emails contacten met de omwonenden en vele andere inwoners gehad. We vinden het voorstel van de Comités voortreffelijk om op basis van de ervaringen in Zutphen een Zuidhorner beheermodel af te spreken: samen vinger aan de pols houden en bijsturen, als dat nodig is. Vandaar het amendement van ons en de meeste andere fracties, behalve de VVD.
Daarnaast is er de GroenLinksfractie veel aan gelegen dat niet alleen de opvanglocaties goed leefbaar zijn, maar ook de omliggende wijken. Niet alleen de vluchtelingen moeten zich gesteund weten, tegelijkertijd ook de omwonenden door onze hele gemeenschap. Wij stellen daarom voor een fonds in te richten, waaruit in samenspraak met omwonenden de leefbaarheid van de wijken aandacht krijgt. Vandaar onze motie samen met enkele ander fracties.
De suggesties van verschillende inwoners voor nog geheel andere locaties geven wij graag mee aan het college voor een mogelijke nieuwe opvang. Iedereen die de toestand in de wereld volgt, begrijpt dat we de komende tijd waarschijnlijk niet kunnen volstaan met nu deze opvang van maximaal 264 tot 288 vluchtelingen.
Wij weten ons gesteund door al die inwoners die positief hebben gereageerd op de vestiging van de opvang: van telefoontjes, emailtjes, ingezonden brieven tot interviews, advertenties en opgaven voor vrijwilligerswerk. En alle vrijwilligers die reeds actief zijn. En de brief van de besturen van de basisscholen. We lazen zeer ontroerende betuigingen van solidariteit: dank daarvoor!
Er is in het land veel in beweging rond het beleid van de opvang van vluchtelingen. Zo heeft de gemeente Groningen het voor elkaar gekregen dat plaatselijke aannemers de opvang mogen bouwen. En zelfs dat de “Cubestee” -een nieuw en beter ontwerp- gebruikt mag worden. Laten we dat ook in Zuidhorn proberen! Vandaar onze motie samen met enkele andere fracties.
Samenvattend: het collegevoorstel vindt GroenLinks dapper. Vluchten voor vluchtelingen en nee tegen hen zeggen: dat kan niet meer. De inwoners van onze dorpen steunen in grote meerderheid de opvang van vluchtelingen. De Comités van omwonenden hebben enkele zinnige suggesties gedaan om te sturen op de effecten. Natuurlijk steunen wij ook hen. Het voorstel van het college kunnen wij met de verrijking door het amendement steunen. En met de moties die wij voorstellen, kunnen we het plan nog evenwichtiger maken. Daarmee steunen wij de vluchtelingen, inwoners en omwonenden. Wij doen dit vanuit onze overtuiging dat we samen een samenleving met een menselijk gezicht kunnen verwezenlijken. Niet eenvoudig, wel nodig.
En laten we ons vooral concentreren op waarom we dit allemaal doen en hoe we de zorgen bij elkaar met elkaar wegnemen.
Diggy Dex zingt:
“Als ik ’s avonds thuiskom, vraag je alles goed?”
“Wees gerust m’n lief, morgen komt het goed.”
Klaas-Wybo van der Hoek,
Alex Temmingh,
Michiel Pellenbarg.
