“Treur niet omdat ik ben gestorven, maar wees blij dat ik heb geleefd.”
Een motto dat ik ooit las in een rouwadvertentie. Van de overledene zelf. Maar waarom werd ik daar nou op 17 november mee wakker? En dacht ik vervolgens aan: “Ode aan de doden? “
Vast de titel van de column, die ik gelezen had over de herdenking van de doden in de Katholieke Kerk. En op 10 november was immers de Nationale herdenking van de MH17 op TV. Deze maand is sowieso een maand van herdenking voor mij: onder andere de sterfdag van vriendin Henny op 3 november en die van mijn vader op 13 november.
Treur niet omdat ik ben gestorven?
“Ach, motto’s,’ zei Freek de Jonge laatst in een krantenartikel van Trouw. ‘ Ze hebben het manco van elk cliché: op het moment suprême schieten ze hopeloos tekort. Als het erop aankomt heb je er niks aan. Ik denk dan: ik verzin ze zelf wel…”
Daar herkende ik iets in. Ik heb namelijk de neiging om motto’s, die wel erg stellig klinken, enigszins te nuanceren. “Treur niet….” Natuurlijk weet ik wel dat die overledene zelf wenste dat haar nabestaanden daarin niet moesten blijven hangen. Daarom maakte ik er letterlijk van: “Laat niet het verdriet dat ik gestorven ben overheersen, maar wees blij dat ik heb geleefd.”
Nog zo eentje, met mijn nuancering tussen haakjes: “Het zijn niet (alleen) de omstandigheden die je leven bepalen, maar (ook deels) je eigen houding daarin.”
Om vervolgens te ontdekken dat je juist door die nuancering de kracht van zo’n motto onderuit haalt. De kracht zit hem juist in dat korte, kernachtige!
Terug bij de Nationale herdenking van de MH17. Verschillende nabestaanden voerden op indrukwekkende wijze het woord. En ze lazen de namen voor van alle 298 slachtoffers. Dierbare familieleden met wie zij het leven tot 17 juli hebben gedeeld. Met wie zij nog steeds veel delen, ook nu ze er niet meer zijn. Door hun namen te noemen, kregen ze een plek in het hier en het nu.
Ontroerend ook vond ik het verhaal van de 13-jarige Gitta: “Mijn moeder betekende alles voor mij.” Van binnen was het meisje kapot. Maar tegelijk bracht ze een ode aan haar moeder: “Mijn moeder wilde het beste voor mij. En daarom, daarom ga ik door met mijn leven. Voor haar.”
Piety Veenema
(deze column schreef ik al op 17 november 2014, maar door omstandigheden was deze blijven liggen).