Op 2 november keek ik TV. Op Allerzielen, de dag waarop onze overleden dierbaren worden herdacht. Stilstaan bij wat ze hebben betekend, hun leven vieren, hen door laten leven in verhalen, en in muziek.
Anita Witzier en Joris Linssen presenteerden Voor wie steek jij een kaarsje op? rechtstreeks vanaf Begraafplaats & Crematorium Westerveld in Driehuis. Er brandden al vele lichtjes en het zou gedurende de avond almaar lichter worden, door kinderen die kaarsjes aanstaken voor hun opa, oma, of een ouder. En andersom: grootouders voor kleinkinderen, ouders voor kinderen. Lichtjes voor een broer, zus, vriend, vriendin, geliefde, collega. ‘Opa trakteerde altijd op koekjes,’ vertelden twee broertjes.
Naast gesprekken met nabestaanden op de begraafplaats en optredens van artiesten, kon het publiek op een groot beeldscherm diverse fragmenten zien. Zowel van bekende Nederlanders (zoals Wim Kok) en onbekende, van wie ik hier enkele uitlicht:
‘Ik was 44 jaar toen ik zwanger raakte, ze was een cadeautje,’ zei de vrouw bij het portret van haar dochtertje van anderhalf, ‘ze is gestorven aan hersenvliesontsteking.’ En ze legde uit wat al die hartjes op tafel voor haar betekenden. ‘Wat ben jij van mama? “Mama’s hartje.” Er brandt altijd een lichtje voor haar, dag en nacht.’
‘Het laatste wat hij tegen me zei was: “Tot vanmiddag.” Hij gaf me een kus en was weg. Het was regenachtig die dag. Ik was thuis toen om een uur of één de bel ging. Ik geloof dat ik heel hard Neeee heb geroepen.’ Twee agenten vertelden de vrouw dat haar man een ongeluk had gehad en was overleden. Ook een collega van deze man, rijinstructeur, vertelde over die fatale dag.
Tijdens de muziek en zang stak ik in gedachten een kaarsje op voor Richard, die alvleesklierkanker had. Mijn 47-jarige neef, die na een moedig gestreden strijd en een dappere poging langer bij zijn gezin te blijven, op een door hem zelf uit overtuiging gekozen wijze op 8 juni is overleden.
Ik koester de fijne herinneringen aan hem, vooral zijn kindertijd waarin ik als tante heel veel op hem en zijn broertje heb gepast.
En ik koester, samen in familie- en vriendenkring, de herinneringen aan alle andere dierbaren die zijn heengegaan. Voor ons zijn ze niet dood. We laten ze voortleven door onze verhalen, door muziek of een lied. We vieren vooral dat ze hebben geleefd!
Aan het einde van de uitzending werd ingezoomd op al die kaarsjes. Toen pas zag ik dat ze onze landkaart vormden. Heel Nederland stond in het licht.
Piety Veenema