De Wit in Kornhorn: Over ambacht en de kennis rondom schoffels

Vakblad de Hovernier schrijft over familiebedrijf De Wit in Kornhorn. Door Willemijn van Iersel.

Naast stroopwafels, molens en tulpen zijn ook schoffels typisch Hollands. Deze Nederlandse uitvinding had vroeger per streek een eigen karakter. Iedere streek had zijn eigen soort schoffel of hak. Langzamerhand verdwijnt deze kennis, maar bij DeWit houden ze het ambacht zo veel mogelijk levend. Kortom, tijd om eens naar de fabriek in Kornhorn te rijden voor een geschiedenisles over de schoffel.

Ik heb een afspraak met Sietse de Wit, Derk de Wit en Derk Klaas de Wit, de vierde generatie De Wit van het 125 jaar oude familiebedrijf. Bij DeWit produceren ze niet alleen voor de Nederlandse markt, maar de 'Dutch Hoe' vindt wereldwijd zijn weg naar tuinliefhebbers en groenprofessionals. Tegenwoordig worden schoffels en hakken voornamelijk verkocht als tuingereedschap. Van oudsher was het agrarisch handgereedschap voor tussen de aardappelen of bieten. Door schaalvergroting en automatisering in de agrarische sector heeft de schoffel inmiddels zijn weg gevonden naar de hovenierssector. Derk de Wit: 'Het ambacht en de kennis rondom schoffels gaan verloren, maar wij proberen dat als Nederlandse productielocatie zo veel mogelijk in ere te houden. Helaas hebben ook wij afscheid moeten nemen van diverse streekeigen schoffels, doordat de vraag simpelweg opdroogt. Je ziet de vraag naar streekspecifieke schoffels sterk teruglopen. Die kennis over die historie gaat verloren.'

Populariteit schoffel stijgt
Bij DeWit zien ze al jaren de buitenlandse verkoop van schoffels langzaam stijgen. Derk: 'Het gaat niet snel omhoog, we besteden er ook geen marketingbudgetten aan, maar bijvoorbeeld in Amerika zijn ze helemaal weg van schoffels.' Even rondsurfen op Amerikaanse tuinfora leert ons dat de Amerikanen de 'Dutch Hoe' de afgelopen jaren inderdaad hebben gevonden. Grappig zijn ook de Youtube-filmpjes van theamazing Dutch tool en how easy het werkt.

Kracht van gesmeed tuingereedschap
Uiteraard zouden ze bij DeWit gek zijn als ze niet allereerst even het verschil uitleggen tussen een echte klassieke handgesmede DeWit-schoffel en een normale schoffel die je bij de Intratuin koopt. Derk: 'De kracht van een gesmede schoffel is dat het taps gesmede blad is. Dit wil zeggen dat het blad bovenin dik is en onderin dun. Op deze wijze snijdt hij als een mes door de aarde. De schoffel heeft zo een zelfslijpend taps blad, door normale slijtage tijdens het gebruik. Dat wil overigens niet zeggen dat je de schoffel nooit meer hoeft te slijpen. Neef Derk Klaas vult aan: 'Goedkopere schoffels zijn bijna helemaal rechthoekig met een klein puntje eraan. Als je deze vervolgens slijpt, wordt hij ook bot. Eigenlijk is het dan gedaan.' Alle DeWit-schoffels hebben een dwars geplaatste greep aan het uiteinde van de steel, in Nederland beter bekend als schoffelhilt, bij DeWit ook wel p-greep genoemd. Deze p-greep vereenvoudigt de duwende en trekkende beweging en zo kun je rechtop blijven schoffelen, wat het werk aanzienlijk minder zwaar en belastend maakt.

Soorten schoffels
Het gebruik van echte streekgebonden schoffels neemt dus al jaren af. Bij DeWit hanteren ze op dit moment toch nog zo'n 15 soort schoffels, drie soorten hakken en de meeste daarvan ook nog in zes verschillende breedtematen. Niet al deze schoffels zijn bedrijfstechnisch nog interessant om te verkopen. Toch willen ze het assortiment bij DeWit zo breed mogelijk houden. Naast de streekeigen schoffels heeft DeWit ook enkele eigen innovaties in het assortiment, zelf ontwikkelde schoffels met behulp van tips en aanwijzingen van eindgebruikers. Zo'n 50.000 schoffels vinden jaarlijks hun weg op de Nederlandse markt, 70.000 stuks worden wereldwijd geëxporteerd. 

bron https://www.vakbladdehovenier.nl/article/40159/geschiedenis-van-de-schoffel